Deelnemers

De bedrijven en instellingen binnen Making Sense zijn:
​- Van den Borne aardappelen;
- Novifarm
- Claassen
- TTW
- Wageningen Universiteit
- HAS Hogeschool

Korte omschrijving van de deelnemers

Van den Borne aardappelen
 
‘Van den Borne aardappelen’ is een akkerbouw bedrijf in Reusel (Noord-Brabant). Op 140 percelen van gemiddeld 3 hectare worden aardappelen geteeld. Andere gewassen in de teeltrotatie zijn suikerbieten en mais. Ongeveer de helft van deze percelen kan worden beregend. Het bedrijf heeft drie vaste medewerkers in dienst en wordt gerund door de broers Jacob en Jan van den Borne.
 
Nadat Jacob en Jan het bedrijf in 2006 hadden overgenomen, zijn zij gestart met precisielandbouw. Het doel was niet te groeien in areaal, maar juist in opbrengst per hectare. De eerst stap was overlap voorkomen; hiervoor zijn RTK-GPS en autopilotsystemen aangekocht. Ook kwamen de eerste sensoren, greenseekers, op het bedrijf.
 
In 2010 is Van den Borne aardappelen deel gaan nemen aan het project precisielandbouw (PPL). Dit bood de mogelijkheid te investeren in kennis. Die kennis vertaalde zich onder andere in het testen van alle mogelijk gewassensoren. Ook is dat jaar gestart met opbrengstmeting op de aardappelrooier.
 
Sinds 2011 worden er, ook weer via het project PPL, bodemscans gemaakt van de percelen. Dit gebeurt nu voor het planten op alle percelen met de EM-38MKII. Aan de hand van de data wordt een aantal managementzones gemaakt en gebruikt gedurende de teelt. In 2011is ook een start gemaakt met het vliegen met UAV’s, om tijdens het groeiseizoen data te verzamelen van percelen.
 
Vanaf 2012 rijdt er een Dammann tandemspuit met 2 tanks, voor de toepassing van variabelle gewasbescherming en bladbemesting. Op deze spuit zijn zes Fritzmeier Isaria-sensoren gemonteerd om de gewassen te scannen. Deze sensoren worden ook ingezet om kunstmest te strooien. Door twee sensoren voor op de trekker te plaatsen kan de computer realtime de hoeveelheid kunstmest aanpassen en waar nodig meer of minder kunstmest geven. Dit bespaart kosten en zorgt voor minder milieubelasting. In het najaar van 2012 zijn ook alle bieten gerooid met opbrengstmeting, om steeds meer data van de percelen ter beschikking te krijgen.
 
In 2013 is voor het eerst, aan de hand van de scan gemaakt door de EM-38MKII, variabel compost gestrooid. In 2014 en 2015 is gewerkt aan het verfijnen van het werken met de drones. Daarnaast is in 2015 gestart met het variabel poten van de aardappelen aan de hand van de gemaakte bodemkaarten.
 
Van den Borne aardappelen heeft mede het samenwerkingsverband ‘Making Sense’ opgericht, met als doel zo veel mogelijk data van proefpercelen te verzamelen en vervolgens te combineren. Dit om zo tot bemestingsformules te komen op basis van precisielandbouwdata. Van den Borne aardappelen heeft hiervoor dan ook jaarlijks diverse proefvelden liggen.

Novifarm

Novifarm is een akkerbouwbedrijf in de Hoekse Waard, een eiland net ten zuiden van Rotterdam. De grondsoort is zuidwestelijke zeeklei. Novifarm is in 2007 opgericht als gevolg van de integrale samenwerking tussen de akkerbouwbedrijven van de families Noordam en Visser. Het doel was: efficiënte en grootschalige akkerbouw bedrijven en betere kansen voor de toekomst creëren door het volledig combineren van bouwplan, mechanisatie en bedrijfsvoering.
Verdere groei werd niet uitgesloten en al twee jaar na de oprichting heeft een derde bedrijf zich aangesloten bij Novifarm. Met het bedrijf van Familie de Bruijne groeide het areaal van 300 naar 400 hectare. In 2010 heeft de familie Kruijthoff zich aangesloten bij het bedrijf en met een aantal grondaankopen dat jaar groeide het areaal naar 670 hectare. In 2012 sloot de familie Verhoeven zich aan bij Novifarm en sinds 2013 wordt er 750 hectare beteeld.

Bij Novifarm worden aardappelen, tarwe, suikerbieten, eerstejaars plantuien, zaaiuien en knolselderij geteeld. De missie van het bedrijf is: als grootschalig, innovatief en toekomstgericht agrarisch bedrijf in de Hoeksche Waard hoogwaardige duurzame producten leveren die op een maatschappelijk verantwoordelijke manier tot stand komen. Daarnaast streeft het bedrijf als  betrouwbare, professionele en klantgerichte partner naar langdurige relaties. De ambitie reikt verder dan produceren alleen. Waarde toevoegen op een verantwoorde en marktgerichte manier ligt binnen het vizier.

De GPS-besturing op trekker en werktuig wordt gebruikt tijdens het ploegen, zaaien, poten, oogsten, kunstmest strooien en spuiten van de gewassen (de gewasbescherming). Dit stelt het bedrijf in staat om de aardappelbedden of gezaaide rijen zeer nauwkeurig (2cm) op elkaar aan te laten sluiten, zodat een perceel op de meest efficiënte manier bewerkt wordt. Tijdens het strooien van kunstmest of het uitvoeren van een gewasbescherming zorgt de GPS-aansturing ervoor dat de machine automatisch wordt in- en uitgeschakeld, zodat er geen overlap plaatsvindt; daardoor wordt de verspilling en emissie sterk verminderd.
De New Holland CX8060 maaidorser is in 2011  uitgebreid met RTK-GPS-besturing van fabrikant Trimble. Hiermee rijdt de combine op 2 centimeter nauwkeurig en wordt de hoogste capaciteit behaald. Ook kan met het GPS-systeem zeer precies de opbrengst worden bepaald. De opbrengstbepaling is noodzakelijk voor precisielandbouw. Het gaat dan om plaatsspecifiek spuiten, bemesten en controleren. Door de opbrengst te bepalen wordt er inzicht verkregen in de effecten van de gemaakte keuzes op het gebied van bemesting en gewasbescherming.

Intensief met het gewas en ook met de bodem bezig zijn zorgt voor veel inzicht als het gaat om specifieke verschillen tussen percelen en ook binnen percelen. Het levert echter ook steeds meer nieuwe vragen op. Het belang van vocht is nog eens proefondervindelijk vastgesteld. Dit heeft geresulteerd in perceel verbeterende maatregelen, betere vlaklegging en betere ontwatering. Als niet aan de twee basisvoorwaarden, vlaklegging en goede ontwatering, wordt voldaan, dan is het toepassen van precisielandbouw vaak weggegooid geld.
Het verzamelen van data gebeurt op verschillende manieren. Om de groei van het gewas te kunnen meten wordt er gebruikgemaakt van satellietbeelden, vliegtuigbeelden en sensoren aan de werktuigen. Alle drie de methoden hebben hun voor- en nadelen; ook de kosten lopen flink uiteen. Voor het in kaart brengen van de bodem maakt Novifarm gebruik van perceelgebruik uit het verleden, kaarten van bodemsoorten en sinds twee jaar ook van bodemscans.
De bodemscan of grondsoortenkaart is vaak een goed uitgangspunt voor variabele toepassing van zaaizaden, pootgoed en gewasbescherming. Bemesting gebeurt tot op heden nog niet variabel. Het variabel zaaien van wintertarwe en het variëren van pootafstanden gebeurt bedrijfsbreed. Variatie in gewasbescherming is alleen op kleine schaal toegepast.

Novifarm heeft mede het samenwerkingsverband ‘Making Sense’ opgericht, met als doel zo veel mogelijk data van proefpercelen te verzamelen en vervolgens te combineren tot praktisch toepasbare gegevens. Dit om zo tot bemestingsformules te komen op basis van precisielandbouwdata. Novifarm heeft hiervoor dan ook jaarlijks diverse proefvelden liggen. Het samenwerkingsverband is noodzakelijk, omdat er kennis en kunde van vele partijen nodig is om tot goed onderbouwde conclusies te kunnen komen. Er wordt gewerkt op het snijvlak tussen wetenschap en praktijk en er is nog veel te onderzoeken. Door gegevens van diverse bedrijven op verschillende grondsoorten te combineren worden sneller resultaten geboekt.

TTW-Systeem B.V.
 
TTW is een adviserend bedrijf voor teelt en verwerking van witlof, uien, aardappels en bloembollen. Het is in 1987 opgericht als een adviesbureau in de agrarische sector. TTW is begonnen met het begeleiden van de teelt en trek van witlof. In 2000 is TTW gestart met begeleiding in de uienteelt. Sinds 2006 is TTW ook actief in de aardappelteelt, onder andere in de ontwikkeling van kennis en in de begeleiding van projecten. Vanaf 2010 zijn daar ook nog bloembollen bij gekomen.
TTW verzorgt gewassturing in diverse gewassen. TTW heeft met behulp van analyse een standaard werkwijze gemaakt en hiervoor een (gepatenteerd) softwareprogramma ontwikkeld. Hierin wordt ruwe data bijgehouden aangaande de teelt van de verschillende gewassen. In de afgelopen jaren is het programma in eigen beheer steeds verder doorontwikkeld’; dit is een continu en doorlopend proces. TTW is daarmee nu marktleider.
In de loop der jaren is een kennisdatabase ontstaan waarin alle gegevens opgeslagen zijn die samen de zogenaamde ‘best practices’ vormen. Vervolgens wordt de teelt verder geoptimaliseerd. TTW begeleidt de teeltprocessen; ‘opleiding’ van de relatie maakt deel uit van de begeleiding. Dit gebeurt onder andere door terugkoppeling van het seizoen en vergelijking met andere telers. Binnen een aantal regio’s en gewassen heeft TTW studiegroepen voor (jonge) telers.
 
Het voordeel voor de telers is dat er een enorme en groeiende bron van kennis bestaat waaruit zij kunnen putten. TTW ontwikkelt betere standaards in werkwijzen en geeft breed adviezen aan telers op het gebied van plant/zaai-, bemesting en gewasbeschermingsmomenten tot en met de oogst. De adviezen zijn altijd gerelateerd aan het afzetdoel per teler. Alle ontwikkelingsstadia van het gewas worden in kaart gebracht met behulp van de TTW-programmatuur. Verschillende betrokkenen kunnen, voor zover ze gerechtigd zijn, actief of passief deelnemen. Met TTW-Systeem kunnen duidelijk meetbare resultaten worden behaald in opbrengst per ha en in kwaliteit. Omdat voortdurend de slag gemaakt wordt van ruwe data → informatie → kennis, zijn er legio (bij)producten en diensten te ontwikkelen. Een andere kracht van TTW is dat relatief snel aanpassingen in de programmatuur kunnen worden gemaakt op verzoek van of in samenspraak met de relatie. Zo is het mogelijk dat elke relatie kan werken met een op zijn specifieke situatie toegespitst programma.
 
Kortom: TTW ontwikkelt nieuwe kennis voor groei
 
In 2010 heeft TTW mede het samenwerkingsverband ‘Making Sense’ opgericht. Het doel van TTW in precisielandbouw is: het maken van de vertaalslag van sensordata naar praktische parameters voor preciezere toediening van bemesting, vocht en gewasbescherming met als doel een effectieve en efficiënte gewasgroei. Kortom van big data naar praktische toepassing.
Voor ‘Making Sense’ verricht TTW het meten en de analyses van de verschillende proefvelden bij de verschillende telers.

WUR
 
Wageningen Universiteit in ‘Making Sense’
 
Wageningen Universiteit verzorgt academisch onderwijs en voert onderzoek uit op het gebied van Life Sciences. Binnen Making Sense onderzoekt het Laboratorium voor Geo-informatie en Remote Sensing hoe een nieuwe generatie van sensoren vanuit satellieten en UAV’s kan worden ingezet om de precisielandbouw een volgende stap te laten maken. Hoe vertaal je beelden naar informatie en uiteindelijk naar taakkaarten waarmee plaatsspecifiek kan worden bijgemest? Maar ook: hoe kun je apps bouwen waarmee een teler direct in het veld zijn observaties kan vergelijken met remote sensing beelden? In dit onderzoek spelen studenten een belangrijke rol voor de inwinning en analyse van de gegevens en leren ze hoe dit in het boerenbedrijf in de praktijk kan worden ingezet.
 
Contact: Lammert Kooistra
 
Email: lammert.kooistra@wur.nl